Ergonomi biliminin Türkiye'deki adlandırılması işbilimidir
İnsan vücut ölçüleri ve vücut hareketleri ile bu hareketlerin frekans ve sınırları gibi vücut özelliklerini inceleyen bilim dalı ergonometridir
İnsan Faktörleri Teorisinde "aşırı yüklenme", "uygun olmayan tepki" ve "uygun olmayan eylemler" dizisi bulunur
Kol uzanma mesafesi ile ilgili ergonomik uygulamalarda;
Malzemeler en kısa kolun yetişebileceği uzaklıkta olmalı ve malzemelere uzanırken eğilme veya bükülme yapılmamalıdır
Uzun boylular malzemelere ulaşırken aşağıya doğru eğilmemelidir
Malzemeler vücudun ön kısmına yakın olmalıdır
Hafif malzemeler baş üstü seviyede istiflenmemelidir
Ağır yüklerin elle taşınmasında ergonomik açıdan;
Yükün ağırlığını azaltmak gerekir
Bir seferde taşınacak yük miktarını (sayısını) düşürmek gereki
Fazla yükler için birden fazla kişiyi devreye sokmak gerekir
Ergonominin amaçları içindedir;
Çalışanın güvenliğini sağlamak,Çalışanın verimliliğini artırmak,İş koşullarını iyileştirmek
Antropometrik ölçülerin kullanıldığı temel tasarımlar arasında yer alır;
Çalışma yeri yüksekliği,Vücut duruşu,Görme açısı
İşyerinde Sistemler aşağıdakilere uygun olmalıdır;
Antropometrik ölçülere
Anatomik - Fizyolojik özelliklere
Yeteneklere - Becerilere
Kendisini geliştirmeye
Yanlışı telafi etmeye
Ergonomik tasarımlarda;
İnsanın meslek hastalığı ve iş kazası riski en az olmalı
Zorlanma düzeyi mesai boyunca sürdürülebilir olmalı
Tehlike sinyallerinin özel bir ayırt edilebilirliği olmalı
Tehlike anında hızla yer değiştirmek olanaklı olmalı
Çevre koşulları ergonomik sınırlar içinde olmalı
Yapılan iş tekdüze olmamalı
Sosyal ve kişisel gereksinimleri karşılamalı
Üretim sistemleri tasarımlarında ve işletiminde ergonomik faktörler dikkate alınırsa;
Kayıp zamanlar azalır
Devamsızlıklar ve işten ayrılmalar azalır
İşle ilgili hatalar azalır
İş kalitesi artar,Verim artar
Çalışanların fiziksel ve psikolojik sorunları azalır
Iş kazaları - Meslek Hastalıkları azalır
Yorgunluk; "Iş yükü nedeniyle bir organın, bir kasın veya tüm organizmanın işlevsel yeteneğinin, performansının azalmasıdır"
Yorgunlukta;
Kalp hızı artar Kaslarda asit artar Solunum hızlanır Çalışma kapasitesi düşer Işten kaçış duygusu algılamaları artar Kolay düşünmez Dikkatin azalması olur Algılama hızı düşer
Bedensel ve mental faaliyetlerde performans düşer
Mola; "Bir vardiya süresi içerisinde işe ilişkin faaliyetlerin durdurulduğu zaman dilimidir" şeklindeki tanım işbiliminde hangisinin karşılığıdır
Organize edilebilen mola; "Işyeri tarafından belirlenmiş ve uygulanmaya konulmuş olan moladır" YÜKLENME: "Çalışanın bütün gün aldığı uyaranların toplamıdır"
ZORLANMA: "Kişinin yüklenmeye karşı verdiği tepkidir"
GEREKENLER: "O iş için yapılması gereken şeylerin tümüdür"
Dinlenme amacıyla, işçi tarafından keyfi olarak iş arasına sokulmuş molaların özellikleri;
Ağır işlerde sıkça görülür
Uzun sürmez
Organize edilemeyen mola sınıfındadır
Gizli molada kişi yorulduğu için 2. dereceden başka bir iş yapar
Enerji tüketimini etkiler;
Çalışma pozisyonu
Çalışma temposu
Alet tasarımları
Performansı etkiler;
Antropometrik özellikler
Yetenekler
Güdülenim (motivasyon)
Ergonomik bozukluklara bağlıdır;
Birikici travmaya bağlı bozukluklar
Tekrarlayıcı hareketlere balı bozukluklar
Iş ile ilgili Kas - Iskelet hastalıkları
Tekrarlayıcı hareket rahatsızlıkları nedenleri arasında yer alır;
Aşırı güç harcama
Yanlış duruş pozisyonu
Adale güçsüzlüğü
Sinirsel dokulara bası
Durup dinlenmeksizin yapılan hareketler
Bükülme, burulma vb türden uygunsuz pozisyonlarda çalışma
Dinamik ve Statik Çalışma Durumlarında Kasların Ekonomik Kullanımına Ilişkin Ilkeler arasında yer alır;
Statik kassal çalışmalardan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
Statik kuvvet gerektiren durumlarda mümkün olduğunca organ ya da vücut ağırlıklarından yararlanılmalıdır.
Makine sistemlerinde, kumanda kollarında en uygun kuvvet yönlerinin kullanılmasına özen gösterilmelidir.
Ekranlı araçlarla çalışırken dikkate alınır;
Ekran gözlerden 50 - 60 Cm. uzakta olmalı
Göz seviyesinde veya 1-2 Cm. aşağıda olmalı
Parlak ışık veya yansımalardan kaçınmalı
Ergonomik oturma kuralları içindedir;
Kalçalar dizden yukarı seviyede olmalıdır
Ayaklardan destek almaya gerek vardır
Bel dik veya hafifçe eğik
Kollar gevşek ve destekli
Belimizi ve sırtımızı eğip bükmeden, dizlerimizi bükerek ve dengeli olarak hafif yükleri kaldırma sırasında bel yaralanması en az seviyededir
Uzun süre kollarımızı başımız üzeri seviyeye uzatarak iş yapmak bel rahatsızlığını artırır
Uzun süre, hareketsiz ve ara vermeden oturarak çalışmak bel rahatsızlığını artırır
Belden eğilerek bobin veya malzeme almak bel rahatsızlığını artırır
İşçiler ıslak elbise ile çalıştırılamaz
Kuvvetli rüzgârlarda tedbir alınmadan işçiler çalıştırılamaz
Kazı işlerinde yağış sırasında işçi çalıştırılamaz
İşçiler soğukta çalıştırılabilir
Ergonomi, sistemler ile onları işleten ve bakımlarını yapan insanlar arasındaki etkileşimlerle ilgilenen bir uygulamalı bilimselmühendislik disiplinidir.
Ekipman tasarımıyla ilgili insanoğlunun yapabilirliklerini, sınırlarını ve diğer özelliklerini içeren bilgi bütünüdür.
Ergonomi İşin insana göre tasarlanmasıdır.
Ergonomik yetersizlik sonucunda ilk zarar görebilecek vücut bölümleri kas ve eklemlerdir
Bel yaralanmalarından korunmak için el arabalarını çekerek taşımak doğrudur
Çalışma sisteminin Ergonomisinde, birbirini izleyen adımları sırası;
Dayanabilirlik-kabuledilebilirlik-hoşlanılabilirlik-kendini gerçekleştirebilirlik
Hem oturmaya hem de ayakta durmaya elverişli işlerde, çalışma ayakta durma halindeki yüksekliğe göre ayarlanmalıdır
"Vücut ölçüleri bilimi" hangi bilim dalının diğer Antropometridir.
Ergonomi 3 e ayrılır.
Fiziksel Ergonomi
Fiziksel etkinlikleriyle ilişkili olarak insanların anatomik, antropometrik (İnsan Vücudunun Boyutlarıyla İlgilenen Bilim Dalı), fizyolojik ve biyomekanik karakteristikleriyle ilgilenmektedir.
Bilişsel Ergonomi: Bilişsel ergonomi insanlar ve sistemin diğer öğeleriyle etkileşimleri açısından algılama, bellek, mantık yürütme ve motor cevap gibi mental süreçlerle ilgilenmektedir.
Örgütsel Ergonomi :Örgütsel yapıları, politika ve süreçleri dahil olmak üzere sosyoteknik sistemlerin en uygun duruma getirilmesiyle ilgilenir.