PATLAYICI ORTAM
Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımdır
Patlamadan korunma dokümanı: İşyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların
tehlikelerinden çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla hazırlanan dokümanı,
Yönetmelik kapsamında olmayanlar
Hastalara tıbbi tedavi uygulamak için ayrılan yerler ve tıbbi tedavi uygulanması,
Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik kapsamında yer alan cihazların kullanılması,
Patlayıcı maddelerin ve kimyasal olarak kararsız halde bulunan maddelerin üretilmesi,
işlemlerden geçmesi, kullanımı, depolanması ve nakledilmesi,
Sondaj yöntemiyle maden çıkarma işleri ile yeraltı ve yerüstü maden çıkarma işleri,
Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerde kullanılan her türlü taşıma aracı hariç, uluslararası
antlaşmaların ilgili hükümlerinin uygulandığı kara, hava ve su yolu taşıma araçlarının
kullanılması,
bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
DİREKTİF
1999/92/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.
İşveren, patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla,
Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,
Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek,
Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak.
PATLAMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
İşveren, risklerin değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da dikkate alır:
Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı,
Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri,
İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,
Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü.
Parlama veya patlama riski değerlendirilirken patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan veya açılabilen yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilir.
Bir işyerinde birden fazla işverene ait çalışan bulunması durumunda, her işveren kendi kontrol alanına giren tüm hususlardan sorumlu olur.
Asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde
Asıl işveren, çalışanların sağlık ve güvenliklerine ilişkin tedbirlerin uygulanmasını koordine eder Patlamadan Korunma Dokümanında bu koordinasyonun amacı ve uygulanması için gerekli usul ve tedbirleri belirtir.
Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, işyerlerinin bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili koordinasyon yönetim tarafından sağlanır.
Yönetim, işyerlerinde patlayıcı ortamlarla ilgili diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır.
Bu uyarılara uymayan işverenleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirir.
Patlamadan korunma dokümanı
Patlama riskinin belirlendiği ve değerlendirildiği hususu, alınacak önlemler,
İşyerinde sınıflandırılmış yerler,
asgari gereklerin uygulanacağı yerler,
Çalışma yerleri ve uyarı cihazları da dahil olmak üzere iş ekipmanının tasarımı, işletilmesi, kontrolü ve bakımının güvenlik kurallarına uygun olarak sağlandığı,
İşyerinde kullanılan tüm ekipmanın İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine uygunluğu, yazılı olarak yer alır.
Patlamadan korunma dokümanı, işin başlamasından önce hazırlanır
İşyerinde o iş ekipmanında
veya iş organizasyonunda önemli değişiklik, genişleme veya tadilat yapıldığı hallerde yeniden gözden geçirilerek güncellenir.
Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı ortam oluşabilecek yerler, bu Yönetmeliğe göre tehlikeli kabul edilir.
Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem alınmasını gerektirecek mi ktarda patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunmayan yerler bu Yönetmeliğe göre tehlikesiz kabul edilir.
Parlayıcı veveya yanıcı maddelerin hava ile yaptıkları karışımların, bağımsız olarak bir patlama meydana getirmeyecekleri yapılacak araştırmalarla kanıtlanmadıkça, bu maddeler patlayıcı ortam oluşturabilecek maddeler olarak kabul edilir.
Bölge 0
Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık oluştuğu yerler.
Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler.
Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler.
Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler.
Not:Tabaka, tortu veya yığın halinde tutuşabilir tozların bulunduğu yerler, patlayıcı ortam oluşturabilecek diğer bir kaynak olarak dikkate alınmalıdır.
Patlama tehlikesine neden olabilecek yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tutuşabilir tozların isteyerek veya istemeyerek ortaya çıkması halinde,
bunların güvenli bir yere uygun şekilde yönlendirilmesi veya uzaklaştırılması sağlanır,
bunun yapılması pratik olarak mümkün değilse yayılmalarını önleyecek başka uygun önlemler alınır.
Eğer patlayıcı ortam birkaç çeşit parlayıcı veveya yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tozlardan oluşuyorsa, alınacak koruyucu önlem en yüksek riske uygun olur.
Özellikle, çalışanların ve çalışma ortamının statik elektrik taşıyıcısı veya üreticisi olabileceği durumlarda belirtilen tutuşturma riskinin önlenmesinde, statik elektrik boşalmaları da dikkate alınır.
Tesis, ekipman, koruyucu sistemler ve bunlarla bağlantılı cihazların patlayıcı ortamda güvenle kullanılabileceğinin, Patlamadan Korunma Dokümanında belirtilmesi halinde bunlar hizmete sokulabilir.
Bu kural Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmeliğe (949AT) göre ekipman veya koruyucu sistem sayılmayan ancak tesiste yerleştirildikleri yerlerde kendileri bir tutuşturma tehlikesi oluşturan iş ekipmanları ve bağlantı elemanları için de geçerlidir.
Yapılan risk değerlendirmesinin gerektirmesi halinde;
Her hangi bir güç kesilmesinin ilave risklere neden olabileceği durumlarda, bu durumda kullanılacak ekipmanın ve güvenlik sistemlerinin, tesisin diğer kısımlarından bağımsız olarak güvenli bir şekilde çalışmasını sürdürmesi mümkün olmalıdır.
Otomatik proseslerde amaçlanan çalışma koşullarından her hangi bir sapma meydana geldiğinde, otomatik sistemle bağlantılı ekipmana ve koruyucu sistemlere güvenliği tehlikeye atmamak şartıyla el ile müdahale yapılabilir. Bu müdahale sadece bu işte yetkili çalışanlar tarafından yapılır.
Sistemin acil durdurulması halinde, biriken enerji mümkün olduğu kadar çabuk ve güvenli bir şekilde boşaltılır veya tehlike oluşturmayacak şekilde izole edilir.
EKİPMANLARIN VE KORUYUCU SİSTEMLERİN SEÇİMİNDE UYULACAK KRİTERLER
Özellikle gazlar, buharlar, sisler ve tozlar için aşağıda belirtilen bölgelerde, karşılarında verilen
kategorideki ekipman kullanılır.
Bölge 0 veya Bölge 20: Kategori 1 ekipman,
Bölge 1 veya Bölge 21: Kategori 1 veya 2 ekipman,
Bölge 2 veya Bölge 22: Kategori 1, 2 veya 3 ekipman.
Kategori M1
Kömür madenlerinde Muhtemel Patlayıcı ortamlarda sürekli çalışması gereken teçhizatlar Kategori M2
Kömür madenlerinde Muhtemel Patlayıcı ortam algılandığı zaman çalışması gereken teçhizatlar
PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLER İÇİN UYARI İŞARETİ
Patlayıcı ortam oluşabilecek yerler için uyarı işareti; üçgen şeklinde, siyah kenarlı, sarı zemin üzerine siyah yazılı ve sarı zeminin işaret alanının en az %50' si olacak şekilde aşağıda belirtilen şekil ve renklerde olur.
Patlayıcı Gazlar
Metan
Etan
Propan
Bütan
Asetilen
Hidrojen
Karbonmonoksit
Hidrojensülfür
LPG
DOĞALGAZ
Zehirli Gazlar
Karbonmonoksit Azot oksitleri Hidrojensülfür Kükürtdioksit Radon gazları Hidrojen siyanür
Boğucu Gazlar
Metan Etan Propan Bütan Asetilen Argon Helyum Karbondioksit Azot
Havadan Ağır Gazlar
Etan Propan Bütan Argon Karbondioksit Azot
Azot oksitleri Hidrojensülfür Kükürtdioksit Radon gazları
Havadan Hafif Gazlar
Metan
Karbonmonoksit
Helyum
Asetilen
Doğalgaz
Hidrojen
Amonyak
Kapalı Alan Çalışmaları öncesinde ortam atmosferinde bulunan parlayıcı, patlayıcı gaz konsantrasyonu ölçümünde kullanılan Cihaza Explozimetre denir.
Karbonmonoksit: Kanda hemoglobin ile birleşerek karboksihemoglobin bileşimine neden olan madde, Tam olmayan yanmalarda açığa çıkar. Havadan çok az hafiftir.
Karbondioksit sadece BOĞUCUDUR.
Zehirli ve patlayabilir gaz girişi olan Kapalı alanlarda çalışmalarda yapılması gereken doğru işlem sırası
Alanı tehlikelerden izole et Alanı havalandır iç atmosferi test et Kapalı alana gir
Zehirli ve patlayabilir gaz girişi olan Kapalı alanlarda çalışmalarda
LEL: 0 veya Gas free olmadan asla ısıl işlem izni verilmez
Gas free: Kapalı alanlarda patlayıcı gazı sıfırlayıp temizleme işleminin bilinen ismi Oksijen basılarak havalandırmaya izin verilmez.
Kullanılan havalandırma tertibatları exproff olacaktır.
24 volt değerinde seyyar akülü lambalar kullanılmalıdır
Metan
Renksiz, Kokusuz ve havadan hafiftir
Metan gazının alt patlama limiti % 5 kabul edilir
Metan gazının üst patlama limiti % 15 kabul edilir
Yer altı Kömür madenlerinde Metan gazının en şiddetli patlama konsantrasyonu % 9,5 kabul edilir
Karbondioksit
Atmosfer havasında, hacim bakımından % 0.3-0.4 oranında bulunur Renksiz ve kokusuzdur Havadan ağırdır
Atmosfer havasında, hacim bakımından % 0.3-0.4 oranında bulunur Renksiz ve kokusuzdur Havadan ağırdır
**Kapalı alanlarda asla yalnız çalışılmamalıdır, En az 1 kişi dışarıda kalmalıdır
***Kapalı alanlarda Havalandırma yapılamıyorsa;
Solunum ekipmanları kullanılmalıdır
Dikkat!
Oksi-gaz kaynağı,
Alevle kesme ve ısıtma işlemleri yaparken havalandırmaya özel bir önem gösterilmelidir!
Yoksa; nitrik-oksitlerin değerleri limitleri aşabilir
| ZEHİRLİ | BOĞUCU | PATLAYICI | YANICI | İZİN VERİLEN MAC DEĞER |
CO | X | X(Kim) | X | X | 50ppm |
Co2 | - | X(Basit) | - | - | %0,5 |
CH4 | - | X | X | X | %2Çalışma yasak %1,5Elektrik kes %1 Patlatma yasak %0,03Elektrik lokomotif yasak |
H2S | X | X(Kimyasal) | - | X | 20ppm |
SO2 | X | - | - | - | |
H2 | - | X | X | X | |
C2H2 | - | X | X | X | |
YÜKSEKTE ÇALIŞMALARDA İSG
YÜKSEKLİK:
İnsandan insana değişen yükseklik kavramı; İnsanların ikinci bel omurunu gecen verleryüksek olarak kabul edilir.
YÜKSEKTE ÇALIŞMA:
Yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre Yüksekte calısma ;
Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte çalışma olarak k bul dilir.
Paraşüt tipi emniyet kemeri, s Geri sarmalı düşmekten koruyucu makara sistemi ,Şok emici halat , Lanyard, Karabina, d halkası,
Bel tipi emniyet kemeri, Yatay ve Düşey Yaşam Hatları Oturma kuşakları Kurtarıcı yelekler Ankraj noktaları
NOT: Güvenlik ağları kişisel koruyucu donanım değildir, ortama yönelik koruma yaparlar.
Sağlam ve standartlara uygun iskelelere Kolon ve kirişler, döşeme, perde gibi yapısal elemanlara Çelik konstrüksiyon elemanlarına Oluşturulmuş standart ankrajlara bağlanabilir.
Emniyet kemerleri KKD yönetmeliğine göre kategori 3 te yer alır
Kapalı alanlarda kullanılan emniyet kemerlerinin kullanılması sırasında genellikle diğer kişisel koruyuculardan (maskeler, solunum cihazları vb.) birlikte kullanılmalıdır Emniyet kemerleri her kullanımdan önce kontrol edilmelidir Emniyet kemerleri standartlara uygun ve CE işaretlemesi yapılmış olacaktır. 4703 sayılı Kanunun 11. ve 12. maddesinde Kategori III içerisinde yer alan fakat CE işareti taşımayan KKD'ler hakkında cezai yaptırımlar bulunmaktadır.
Kategori 0-Kişisel koruyucu yönetmeliği dışındaki koruyucular
Kategori I - Yalnızca CE işareti zorunluluğu
Kategori II ve III - CE işareti zorunluluğu, Onaylanmış kuruluş inceleme zorunluluğu, AT incelemesi
Kategori III - CE işareti zorunluluğu, Onaylanmış kuruluş inceleme zorunluluğu, AT incelemesi ve ISO 9001
İSG kuralları açısından, 50 kmsaat rüzgar hızından daha fazla hızlarda yüksekte çalışma yapılmamalıdır
Dış cephe asansörüne yalnızca Teras ve zeminden binilir ve inilir.
Dış cephe asansörüne (Asma iskele) 45 kmsaat rüzgar hızından daha fazla hızlarda çalışma yapılmamalıdır
Çalışan, İş güvenliği ekipmanları sağlam olarak teslim aldığı ve kullanımı eğitim olarak verildiği zaman düzenlenen forma; Kişisel Koruyucu Donanım Taahhüt ve Tesellüm Formum denir.
EN 361 : Paraşüt tipi emniyet kemeri Standart numarasıdır.
TS EN 1263-1 ve TS EN 1263-2: güvenlik ağlarının standart numarası Yapı alanında kullanılan güvenlik ağının kullanma kılavuzu işyerinde bulundurulur.
EN 355: Yüksekten Ani Düşmeyi Önleyici Şok (Enerji)Absorberların standart numarası
İskele Platformun korkulukları 1 metre yüksekte olmalı ve kenar süpürgelikleri en az15 cm yükseklikte olmalıdır.Merdivenlerde 41 kuralı
s El merdivenin düzgün ve yatay bir alana, alt kısmı ile duvar arasındaki mesafe Dikey boyunun yaklaşık dörtte biri olacak şekilde yerleştirilmiş olacaktır.
s Merdivenlere tırmanırken daima 2 el ve bir ayak veya 2 ayak ve bir el kesinlikle merdivene tutunmalıdır.
Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanının kullanımı ile ilgili olarak düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucular Seyyar ve sabit merdiven başlarında zorunlu kesintiye uğrayabilir.