Kimyasal madde; "Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik veya karışımlar"
Alerjik madde; "Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeler"
Genel olarak parlama sıcaklığı 38 0C altında olan maddelere parlayıcı maddeler denir.
Biyolojik sınır değeri; "Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki
konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırı"
Çok kolay alevlenir madde; "0°C'den düşük parlama noktası ve 35°C'den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeler"
Çok toksik madde; "Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler"
Kanserojen madde; "Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olabilecek veya kanser oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarlar"
Mutajen madde; "Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarlar"
Mesleki maruziyet sınır değeri; "Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı"
Oksitleyici madde; "Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik reaksiyona neden olan maddeler"
Patlayıcı madde; "Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen veveya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeler"
Solunum bölgesi; "Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısı"
Tahriş edici madde; "Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeler"
Toksik madde; "Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler"
Üreme için toksik madde (Teratojenik); "Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan veveya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddeler"
Zararlı madde; "Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler"
LD50; "Öldürücü doz" LC50; "Öldürücü konsantrasyon"
Sağlık gözetimi; "Çalışanların belirli bir kimyasal maddeye maruziyetleri ile ilgili olarak sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılan değerlendirmeler"
IUPAC; "Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliğinin kısa adı"
Günde 8 saat ve haftada 40 saatlik çalışma süresi için ortamda bulunmasına izin verilen ve çalışanların sağlıklarını bozmayacak maksimum konsantrasyondur
Kanserojen maddelerin MAK değeri yoktur
TLV-TWA; "Çalışanların 8 saatlik mesai boyunca veya 40 saatlik bir haftalık mesaide, maruz kalabileceği havadaki madde konsantrasyonun maruz kalma zamanına oranıdır"
TLV-STEL; "Genelde 15 dakikalık bir süre için ön görülen ve çalışanın tahriş, uzun süreli tedavi edilemez, deri harabiyeti gibi zararlara neden olabilecek konsantrasyondur. Aynı zamanda günlük TLV- TWA eşiklerini geçmemek şartıyla günde 60 dakika arayla en çok dört defa maruz kalma konsantrasyonudur"
TLV-C; "Anlık dahi olsa geçilmemesi gereken eşik değerdir"
LD50 Solunum yolu dışında diğer bütün yollarla organizmaya girerek etki gösteren katı veya sıvı haldeki kimyasal bileşiklerin akut toksisite ölçüsüdür.
Bir ksenobiyotiğin deney hayvanlarına yaşam sürelerinin önemli bölümünü kapsayacak kadar uzun bir sürede günlük ve sık dozlar şeklinde verilmesi ile oluşan hasar "kronik toksik etki" olarak adlandırılır
Endüstri toksikolojisi: Toksikolojinin işyerlerinde karşılaşılan kimyasallarla ilgili olarak işçi sağlığının korunması konusunda faaliyet gösteren dalıdır
TLV (Eşik sınır değeri); "Günde 8 haftada 40 saat çalışma ile çalışanlara zararlı etki göstermeden çalışılabilecek ortalama konsantrasyonu ifade eder"
Aşağıda belirtilen kimyasal maddelerden hangisinin ithali, üretimi ve bu maddelerin işyerinde kullanımı yasaktır;
2-naftilamin ve tuzları
4-aminodifenil ve tuzları, 4-nitrodifenil
Benzidin ve tuzları
2-naftilamin ve tuzları, 4-aminodifenil ve tuzları, 4-nitrodifenil, Benzidin ve tuzlarının ithali, üretimi ve bu maddelerin işyerinde kullanımı yasaktır. Ancak;
Bu maddelerin başka bir kimyasal madde içindeki veya atık maddedeki konsantrasyonu,
mevzuatta verilen limit değerlerin altında bulunuyorsa yasak uygulanmaz
Bilimsel araştırma ve deneylerde yasak uygulanmaz
Yan ürünlerde veya atık maddelerde bulunan bu maddelerin ayrılması işlerinde yasak
uygulanmaz
Teknoloji gereği ara madde olarak kullanılması zorunlu olan üretimlerde yasak uygulanmaz
Tehlikeli kimyasal maddelerle yapılan çalışmalarda işyerinde faaliyetin sona ermesi halinde, işveren sağlık ve maruziyet kayıtlarını Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne teslim eder
Tank kapasitesi de dikkate alınmak suretiyle oksijen depolama tankı ile vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları arasındaki uzaklıklar en az 1 metre olmalıdır
Tank kapasitesi de dikkate alınmak suretiyle oksijen depolama tankı ile vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları arasındaki uzaklıklar en fazla 5 metre olmalıdır. Tank kapasitesi de dikkate alınmak suretiyle oksijen depolama tankı ile araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve rögarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek yerleri arasındaki uzaklıklar en az 3 metre olmalıdır
Tank kapasitesi de dikkate alınmak suretiyle oksijen depolama tankı ile araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve rögarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek yerleri arasındaki uzaklıklar en fazla 15 metre olmalıdır
Tank kapasitesi de dikkate alınarak oksijen tankı ile ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG'nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler arasındaki uzaklıklar en az 5 metre olmalıdır
Tank kapasitesi de dikkate alınarak oksijen tankı ile ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG'nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler arasındaki uzaklıklar en fazla 15 metre olmalıdır
Tank kapasitesi de dikkate alınarak sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı ile vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları arasındaki uzaklıklar en az ve en fazla 1-5 metre olmalıdır
Tank kapasitesi de dikkate alınarak sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı ile araç park yerleri, açık alev ve sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve LPG depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flanş gibi ek yerleri arasındaki mesafe en az ve en fazla 3-15 metre olmalıdır
Kurşun insan vücuduna Solunum, sindirim ve deri yoluyla girer
Bağımsız etki: Vücuda alınan her kimyasalın birbirinden bağımsız fizyolojik etkide bulunmasıdır
Aditif etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı ayrı gösterdikleri etkinin toplamına eşittir
Sinerjik Etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı ayrı gösterdikleri etkinin toplamından fazladır
Antagonizma: Bir kimyasal madde diğerinin etkisini azaltır
MAC değer Müsaade edilen azami konsantrasyon
STEL değer 15 dakikalık sürede maruz kalınan aşılmaması gereken limit değer
Kabul edilebilir limit değer Mesai esnasında işçinin maruz kalabileceği maksimum konsantrasyon
TWA değer Haftada 40 saat çalışan bir işçinin,8 saatlik mesai süresince maruz kalabileceği ortalama Konsantrasyon
Kimyasal maddelerin depolandığı depolarınveya deponun konstrüksiyon malzemelerinin yeterliliğinin belirlenmesinde aşağıdaki kriterlerin baz alınması gereklidir;
1-Zemin yüzeyi, çatı kaplama ve havalandırma
2-Isı ve duman tahliyesi, drenaj
3-İç yangın ana duvarı, yerel yangın düzenlemeleri
Ticari ismi kezzap olan kimyasal Nitrik asittir
Endüstriyel hijyen kurallarına uygun olmayan ortamlarda ve yeterli önlem alınmadan çalışılması durumunda Benzen Kan kanserine neden olabilir
Pamuk lifleri, keten kenevir tozlarının solunması ile meydana gelen meslek hastalığına Bisinoz adı verilir
Kimyasal maddeler orijinal kaplarından başka kaplara bölünmesi duru etiketlenmelidirdaima
Kimyasal depolardan sevkiyat yapılırken önce gelen önce gider kuralı uygulanır Zehirli maddelerle-Zararlı maddeler bir arada depolanabilir
Kanserojenik maddeler kalıtsal etki bırakmazlar Mutajenik maddeler kalıtsal değişikliklere sebep olabilirler Teratojenik maddeler kalıtsal etki bırakmazlar
PN: PARLAMA NOKTASI KN; KAYNAMA NOKTASI
XE: Patlayıcı
Ekzotermik olarak reaksiyona giren kimyasallardır Ateşe yaklaştın kîıkJann da patlayabilirler
XI: Tahriş Edici
Aşındırıcı oımamasına rağmen deriyle an:, uzun süreli veya tekrarlı teması iltihaplara yol açabilir.
Önlem :Ateşten ısıdan. darbeden. sürtünmeden uzak tutulmalıdır.
Goz ve deriyle teması engellenmelidir
F: Şiddetki Alev Alıcı
Önlem:Çıplak ateşten kıvılcımdan ve ısı kaynağından uzak tutulmalıdır.
Özelliği: Parlama noktası 21 *C nin altında olan ‘kolay alev alan' sıvılar ile kolay tutuşan katıları belirler.
X:
Özelliği: Solunduğunda, yutuIduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebilir.
Önlem: İnsan vücuduyla teması engellenmelidir.
Xn: Zararlı
F: Şiddetli Alev Alıcı
Özelliği: Atevlenme noktası O °C'nin altanda. kaynama noktası maksimum 35 olan sıvılardır Normal basınç ve oda sıcakJığtfida havada yanıcı olan gaz ve gaz kanşımlarıdır
Önlem: Çıplak ateşten kıvılcımdan ve ısı kaynağından uzak tutulmalıdır
O: Yükseltgen
Özelliği: Organik peroksitleri hertıangj bir yanıcı maddeyle temas etmeseler bile patlayıcı özelliği dan yükseltgen maddelerdir Diğer yükseltgenler ise. kendileri yanıcı olmasalar bite oksijen varlığında alev alabilir.
Önlem: Yanıcı maddelerden uzak tutulmalıdır Bu tür maddeler alev aldıktan sonra müdahale etmek zordur
T+ : Çok zehirli
T:ZehirliÖzelliği: Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temasettiği durumda sağlığa zarar verebilir hatta öldürücü olabilir
Önem: İnsan vücuduyla teması engellenmelidir aksi halde tıbt» yardıma başvurulmalıdır
N: Çevre için zararlı
Özelliği: Solunduğunda, yutulduğunda ve deriyle temas ettiği durumda sağlığa zarar verebilir hatta öldürücü olabilir
Özelliği: Bu tür maddelerin ortamda bulunması, doğaldengenin değişmesi açısından ekolojik sisteme kısa yada uzun süre içinde zarar verebilir
Önlem:
İnsan vucuduyla teması engellenmedir. Temas edilmesi hafinde derhal tıbbı yardım alınmazdır
Risk göz önüne alınarak bu tur maddelerin toprakla ve çevreyle teması engellenmelidir.
C: Aşındırıcı Özelliği: Canlı dokulara zarar verir. Önlem: Gözleri deriyi ve tayafcfleri korumak için özel önlem alınmalıdır. Buharları solunmamalıdır.Aks halde tıbbî yardıma başvurulmalıdır |
