Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) nedir?
Şili And Dağları’ndaki Chajnantor platosunun yükseklerinde, Avrupa Güney Gözlemevi (ESO), uluslararası ortakları ile birlikte, son teknoloji ürünü Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA)’yı -Evrendeki bazı en soğuk nesnelerden gelen ışıkları incelemek üzere- işletiyor. Kırmızı-ötesi ve radyo dalgaları arasında yer alan bu ışık milimetre civarında dalgaboyuna sahiptir ve bu nedenle milimetre ve milimetre-altı ışınım olarak bilinmektedir. ALMA 16 kilometre uzaklığa kadar uzanabilen bir alanda 66 yüksek hassasiyetli antenden oluşmaktadır. Bu küresel işbirliği şu anda var olan en büyük gökbilim projesidir.
Milimetre-altı gökbilim nedir?
Bu dalga boylarındaki ışık yıldızlar-arası uzaydaki mutlak sıfırın bir kaç on derece üzerinde muazzam soğuk bulutlardan, ve Evrendeki en erken ve en uzak bazı gökadalardan gelmektedir. Gökbilimciler bunu yeni yıldızların doğduğu yerlerde bulunan yoğun toz ve gaz bölgelerinde yer alan moleküler bulutlardaki kimyasal ve fiziksel koşulları incelemek için kullanabilirler. Evrendeki bu bölgeler görünür ışıkta genellikle karanlık ve örtülüdürler, fakat tayfın milimetre ve milimetre altı bölgelerinde aydınlık bir şekilde parıldarlar.
ALMA neden And tepelerinde kuruldu?
Millimetre ve milimetre-altı ışınım soğuk Evren’e bilmeceli bir pencere açmakta, fakat uzaydan gelen sinyaller yoğun bir şekilde dünyanın atmosferindeki su buharları tarafından soğurulmaktadır. Bu tip bir gökbilim çalışması için teleskopların dünyada gökbilim gözlemi için en yüksek yerlerden biri olan 5000 metre yükseklikteki Chajnantor platosu gibi en yüksek ve kuru gözlem yerleşkelerinden birinde inşa edilmesi gereklidir.
Kuzey Şili’de San Pedro de Atacama’nın 50 km kadar doğusundaki ALMA yerleşkesi yeryüzündeki en kuru yerlerden birisidir. Gökbilimciler gözlem için avantaj sağlayacak koşulları bulurlar, fakat sınırdaki bir gözlemevini çok ağır koşullar altında çalıştırmak zorundadırlar. Chajnantor Mauna Kea’daki gözlemevlerinden 750 metre ve Cerro Paranal’daki VLT’den de 2400 metre daha yüksektedir.
Chajnantor Platosu’unda Bir Tur
Görüntülere tıklayarak Chajnantor içinde ve çevresinde bir Sanal Tura çıkın.
ALMA Yerleşkesi’ni ziyaret etmek için, lütfen Medya Ziyaretleri kısmına bakınız.
ALMA devrimsel tasarıma sahip, 66 yüksek hassasiyetli antenden oluşan ve 0.3 ila 9.6 mm dalgaboylarında gözlem yapan tek bir teleskop gibi davranabilmektedir. Ana dizgesi 12-metrelik çapa sahip tek bir teleskop -bir girişim ölçer- gibi davranan 50 antenden oluşmaktadır. Ek olarak 12-metrelik 4 adet ve 7-metrelik 12 adet yoğun dizge antenleri seti tamamlamaktadır. 66 ALMA anteni antenler arası maksimum mesafenin 150 metreden 16 kilometreye kadar değiştiği yerlerde farklı konfigürasyonlarda ayarlanabiliyor, ki bu da ALMA’ya çok güçlü bir değişken “yakınlaştırma” özelliği katıyor. Bu sayede ALMA, Evren’i milimetre ve milimetre-altı dalgaboylarında daha önce benzeri görülmemiş hassasiyette ve çözünürlükte, Hubble Space Telescope’ndan 10 kat daha fazla keskinlikte bir görüş ile ve VLT Girişimölçeri kullanılarak alınan görüntüleri tamamlayıcı olarak incelemeye yardımcı olacak.
ALMA ile Bilim
ALMA soğuk Evren’i -moleküler gaz- gözlemek için en güçlü telekoptur. ALMA yıldızların, gezegen sistemlerinin, gökadaların yapıtaşlarını, ve hatta yaşamın kendisini araştıracak. Bilim insanlarına Güneş Sistemimizin yakınlarındaki gaz bulutlarında doğan yıldız ve gezegenlerin detaylı görüntülerini sağlayarak ve kabaca on milyar yıl önce oluşan gözlemlenebilir Evren’nin sınırlarındaki uzak gökadaları tespit ederek, gökbilimcilerin kozmik kökenlerimiz hakkındaki en derin sorulara cevap vermelerini sağlayacak.
ALMA' nın açılışı 2013’te gerçekleştirildi, fakat kısmi dizgeler sayesinde erken bilimsel gözlemler 2011 yılında başladı. Bununla ilgili olarak eso1137 nolu basın bültenine bakınız.
ALMA, ESO, ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ve Japon Ulusal Doğa Bilimleri Enstitüleri (NINS) ile Şili Cumhuriyeti arasındaki bir işbirliğidir. ALMA'nın finansmanı Üye Ülkeleri adına ESO tarafından, Kanada Ulusal Araştırma Konseyi NRC) ortaklığında NSF tarafından, ve Tayvan Ulusal Bilim Konseyi (NSC) ve Tayvan'daki Sinica Akademisi (AS) ile Güney Kore Gökbilim ve Uzay Bilimleri Enstitüsü (KASI) işbirliğinde Tayvan Ulusal Bilim Konseyi tarafından sağlanmaktadır.
ALMA’nın yapımı ve işletilmesi Avrupa kısmında Üye Ülkeler adına ESO tarafından, Kuzey Amerika kısmında Üniversiteler Birliği Kuruluşu (AUI) tarafından yönetilen Ulusal Radyo Astronomi Gözlemevi (NRAO) tarafından, Doğu Asya kısmında Japonya Ulusal Gökbilim Gözlemevi (NAOJ) tarafından yürütülen bir işbirliğidir. Birleşik ALMA Gözlemevi (JAO), birleştirilmiş liderliği ve ALMA’nın oluşturulması, idaresi ve işletilmesinin yönetimini sağlamaktadır.
Bilimsel hedefler
Yıldız oluşumu, moleküler bulutlar, erken Evren
ALMA Gözlemevi Hakkında Daha Fazla Bilgi
- ALMA Antenleri
- ALMA Taşıyıcıları
- ALMA ve Girişimölçüm
- ALMA Residansı
- Daha fazla ilginç bilgi SSS sayfasında mevcuttur.
- Bu gözlemevi hakkında daha fazla bilgi edinmek için PDF biçimindeki ALMA Broşürünü inceleyebilirsiniz
- Daha fazla ALMA Görüntü Arşivi ve ALMA Video Arşivi ESO çokluortam arşivinde kullanılabilir durumdadır
- Bilim insanları için: daha ayrıntılı bilgiler için, lütfen teknik sayfalarımıza bakın
- ALMA Gözlemevi web sitesini ziyaret edin
ALMA Planetaryum Gösterisi
"Kozmik Kökenlerimizin araştırılması" var olan en büyük gökbilim projesi olan ALMA’yı tanıtan ilham verici bir gösteridir. Daha fazla bilgi için Kozmik Kökenlerimiz web sitesini ziyaret ediniz
ESO's Organisational Structure
ESO, the European Southern Observatory (or formally the European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere), is an intergovernmental organisation with 16 Member States along with the host state of Chile and with Australia as a strategic partner.
The organisation is led by the Director General who is appointed by the ESO Council. The current Director General is Prof. Xavier Barcons.
The main organisational and managerial units of ESO are the Directorates. The Directorates are: Directorate of Programmes, Directorate of Operations, Directorate for Science, Directorate of Administration and Directorate of Engineering. They are organised either in Programmes, in Divisions and/or Departments, some of which consist of two or more Groups.
For an overview of ESO's organisational structure, please consult the organigram of ESO (PDF) or the ESO High
Level Organisational Structure PDF file.