Yangının hızı lineer değil, ivmelidir.
Her 10 oC'lik sıcaklık artışı ile yangının reaksiyon hızın tahmini ikiye katlanır.
Yanmanın tüm belirtileri mevcut olup, bunlar alev, ısı, ışık ve korlaşma olan durma hızlı yanma denir
OKSİJEN
O2 havada doğal olarak bulunur ve yaklaşık oranı %21 dir. O2 sanayide donma noktasının altında havanın damıtılması ile elde edilir. Saf O2 yanmaz ve patlamaz.
O2 bir "hızlandırıcı" dır, temas ettiği her şeyin daha sıcak ve hızlı yanmasına neden olur.
Oksijen açığa çıkartmak suretiyle yanmayı kolaylaştırıcı bir ortam meydana getirirler.
Bu nedenle yanıcı maddelerin yanına istiflenmemelidirler Bu sınıfa dahil maddeler: s Nitrat s Suni Gübre s Amonyum Sülfat s Baryum Klorat vb.
ısı etkisi ile yanıcı buhar veya gaz çıkartmakta halinde yanma meydana gelmektedir s Parafin, mum, katı yağlar gibi bazı yanıcı maddeler ise önce eriyerek sıvı hale geçmekte daha sonra buhar haline geçerek yanmaktadır s Bazıları ise Naftalin gibi doğrudan buhar haline geçerek yanmaktadır.Süblimleşme.
Sıvı yanıcı maddeler buharlaştıktan sonra yanarlar. Bunların pek çoğu normal havada buharlaşırlar
Sıvı haldeki yanıcıların parlama noktalarında ısı uzağa çekilirse yanma kendi kendine devam etmez
Bu gruptaki yanıcılar, katı yanıcı maddelere göre daha kolay ve hızlı yanarlar s Sıvı yanıcı maddelerin çoğunluğunun buharı (Benzin, mazot, tiner vs.) havadan AĞIRDIR.
**Petrol sondaj kule yangınlarında kullanılan en etkin söndürme maddesi Nitrogliserindir s Dinamit, 3 ölçü nitrogliserin, 1 ölçü diatomit ve küçük bir miktar sodyum karbonatın karıştırılmasıyla elde edilir.
Gaz haldeki yanıcı maddeler
Diğer yanıcı maddelere oranla daha kolay ve daha hızlı yanarlar
Oksijenle temasa getirilmeleri çok küçük kütleler halinde olmalıdır. Aksi halde yanmaları patlama şeklinde olacaktır. Gaz halindeki yanıcı maddeler çoğu zaman çeşitli gazların karışımından meydana gelmektedir
Kararsız yapıdaki roket yakıtı, kara barut veya nitrogliserin esaslı patlayıcı vb. maddelerin patlama işlevinin Hava oksijeni olmaksızın da patlaması mümkündür.
**Yangın ile ilgili tüm tesisatların periyodik kontrolleri en az yılda 1 defa yapılır.
Yanma olayının yangına dönüşmesinde ısının ortama yayılması 3 yolla olur. s - Kondüksiyon (hava yoluyla transfer) s - Konveksiyon (temas yoluyla transfer) s - Radyasyon ( ışıma yoluyla transfer)
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe 4 yangın sınıfı vardır.
s A sınıfı katı madde yangını s B sınıfı sıvı madde yangın s C sınıfı gaz madde yangın s D sınıfı metal madde yangını
A SINIFI: Normal olarak kor şeklinde yanan genellikle organik yapıdaki katı madde yangınlarını kapsar
B SINIFI: Sıvı veya sıvılaşabilen katı madde yangınlarını kapsar C SINIFI: Gaz yangınlarını kapsar D SINIFI: Metal yangınlarını kapsar
F SINIFI: Pişirme aletleri içindeki bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarını kapsar. NOT: E sınıfı elektrik yangınları bizim mevzuatımızda bir yangın sınıfı değildir.SÖNDÜRME MADDELERİ. CİHAZLARI VE SİSTEMLERİ
Su
Sadece A sınıfı yangınlarda kullanılır.
Diğer yangınlarda sadece yangın bitiminde soğutma amacı ile kullanılır.
Köpük
En iyi şekilde sıvı akaryakıt (B) yangınlarında kullanılır. s AliminyUm sülfat ve sodyum bikarbonat karışımı vardır tüp içinde. s Yağ veya sudan daha düşük yoğunlukta, s düşey veya yatay yüzeylere yapışabilen,yanan sıvının üzerinde bir örtü meydana getirerek havanın içeri girmesini, s yanıcı buharların dışarı çıkmasını önleyen, bu özelliklerini uzun süre devam ettiren, küçük kabarcıklardan meydana gelen kararlı bir kütledir.
Köpük tüpünde itici gaz olarak Azot N2 veya CO2Kullanılır.
Kuru Kimyevi Toz
Agırlıklı olarak sıvı ve gaz yangınlarında kullanılır. s Gaz yangınlarında önerilmez.
Elektronik cihazlarda önerilmez. Hijyen ve sağlık gerektiren ortamlarda önerilmez A-B-C-D yangılarında kullılanının içinde Mono amonyum fosfat bulunur. B-C yangınlarında ise ağırlıklı olarak tüpte Sodyum Bikarbonat, Potasyum Bikarbonat ve Potasyum Klorür bulunur Kuru kimyevi tozlarda itici gaz olarak Azot N2 Kullanılır. Bikarbonat esaslı tozlar asitleri nötr haline getirir.
KKT
Soğutma özelliği
Zincirleme yanma olayını engelleme özelliği
Boğma özelliği sağlar
CO2 ve diğer inert gazlar:
Sıvı ve gaz yangınlarında kullanılır.
D Tozu:
Magnezyum, çinko gibi metaller ve sodyum bi karbonat vardır tüpün içinde.
Duvara bağlantı asma halkası duvardan kolaylıkla alınabilecek şekilde yerleştirilir ve 4 kg'dan daha ağır ve 12 kg'dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm'yi aşmayacak şekilde montaj yapılır.
Düşük tehlike sınıfında her 500 m2 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg'lık
Orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m2 yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg'lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir. Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir. s Söndürme cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25 m. olur.
Taşınabilir yangın söndürme cihazlarının TS 862- EN 3 kalite belgeli olması şarttır.
Yangın söndürme cihazlarının periyodik kontrolü ve bakımı TS ISO 11602-2 standardına göre yapılır.
Söndürme cihazlarının standartlarda belirtilen hususlar doğrultusunda yılda bir kez yerinde genel kontrolleri yapılır
Dördüncü yılın sonunda içindeki söndürme maddeleri yenilenerek hidrostatik testleri yapılır.
**Elektrik kontağından çıkan yangınlarını söndürmek için C02, Kuru Kimyevi toz ve FM200 gazlı yangın söndürücüler kullanılabilir.
**Kuru kimyevi tozlar ve CO2 yangın söndürücülerin
1000 V altı elektrik yangınlarında yaklaşma mesafesi 1 metre s 1000 V üstü elektrik yangınlarında yaklaşma mesafesi 5 metredir.
YANGINI SÖNDÜRMEK İÇİN
Soğutma
Yanıcı maddeden ısı alınarak, sıcaklığını tutuşma derecesinin altına düşürmektir.
Soğutma teknikleri
Su ile soğutma
Kuvvetli üfleme
Yanıcı maddeyi dağıtma
Boğma
Oksijen konsantrasyonunu yanma için gerekli oranın altına indirmektir.
Oksijenin oranını Oksijenin sıfırlanması gerekmez.
Oksijen oranı % 16'nın altına azaltıldığında yangın sönecektir.
Yakıtı Giderme
Bazı durumlarda, yakıt kaynağını ortadan kaldırarak yangın etkin şekilde söndürülür.
Yakıt kaynağını yok etmek için sıvı ya da gaz akışı durdurulur.
Mesela Doğalgaz vanasının kapatılması ile yakıt kesilecektir.
Zincirleme Reaksiyonu Engelleme
Kuru Kimyevi Tozlar ve Co2 söndürme maddeleri yanıcı madde ile ısı üretmeyen reaksiyonlar meydana getirerek, alev üreten kimyasal reaksiyonu keserler, alevlenmeyi durdururlar.
Yorumlar
Yorum Gönder