ÇTS-1 Taşıyıcı Sistemler Ders Notları

 

Taşıyıcı Sistem : Mimarlık ve mühendislikte yapıyı ayakta tutan ve yüklerin büyük kısmını aktaran taşıyıcı elemanlardan oluşan bütüne  denir.

Masif Yapılar : Mukavemet ve stabilite özellikleri, yapı tam rijit olmadığı halde büyük kütlesi aracılığıyla elde edilmektedir.Piramitler , barajlar , dalgakıranlar. ...

Çerçeve Yapılar : Taşıyıcı sistem , birbiriyle bireştirilmiş taşıyıcı elemanlardan oluşmaktadır.

Yüzeysel Yapılar : Taşıyıcı sistem ve örtü olarak 2 kat işlevi olduğu ve özellikle 3 boyutlu biçimlerde çok kararlı ve güçlü oldukları için çok etkili taşıyıcı sistemlerdir.

Geleneksel Taşıyıcı sistemler : Taş, ahşap ve tuğlanında kullanımıyla eski devir mimarilerinde oluşan masif kolon-kiriş sistemlerdir.Kemerler , tonozlar ve kubbeler kullanılmıştır

Çağdaş Taşıyıcı sistemler : Endüstriyel bir işleme süreci ile elde edilen çimento,beton ,yapısal çelik , alüminyum, plastik vb. çağdaş yapı malzemeleri kullanılarak oluşturulan taşıyıcı sistemlerdir.

Esnek yapılar : Kablolar gibi yükleme koşulları değiştikçe şekil değiştiren yapılardır.

Rijit çerçeve : Rijit düğüm noktalarının çubuklardaki eğilme etki aktarabilecek kapasitedeki sistemlerdir.

Kemeler : En kesit ölçüleri uzunluklarına oranla küçük olan eğri eksenli taşıyıcı sistemlerdir.

Plaklar : Uzunluk ve genişliklerine oranla kalınlıkları küçük olan düzlem yapı elemanlarıdır.

Kaset döşeme : Her 2 doğrultuda da taşıyıcı dişlerin bulunduğu döşemelerdir.

Katlanmış Plak : Normal plakların katlanmış olarak birbirine mesnetlenmesiyle elde edilen yüzeysel taşıyıcı sistemlerdir.

Izgara sistemler: Yüklerin 2 doğrultudaki kirişlerle dağıtıldığı düzlemsel taşıyıcı sistemlerdir.Dik açılı , diyagonal , ara kirişli , üç doğrultulu , daire ızgara...

Kabuklar : Aynı yönde tek eğrilikli veya çift eğrilikli olan yüzeysel taşıyıcı sistemlerdir.

Kabuklar biçimlerine göre : Sinklastik , Geliştirilebilir biçimler , öteleme yüzeyleri ,regle yüzeyler , Serbest biçimli kabuklar...

Kabuklar eğriliklerine göre : Tek-çift eğrilikli ve serbest biçimli kabuklar.

Silindirik kabuklar (tonoz kabuklar) : Tek eğrilikli olan bu kabuklar , bir doğrultuda eğri ve öteki doğrultuda doğru parçası elemanlarla oluşturulurlar.

Küresel kabuklar : Bir çemberin aynı düzlemde ve çember merkezinden geçen bir eksen etrafında dönmesiyle oluşturulan eğrilikleri aynı yönde, çift eğrilikli dönel yüzeylerdir(kubbe).

Hiperbolik Parabolit Kabuklar : Bir doğrunun 2 ucu birbirine paralel olmayan ve tek düzlem içinde bulunmayan 2 doğru üzerinde kaydırılmasıyla oluşur.

Konoid kabuklar : Eğrilikleri aynı ve aksi yönde olan çift eğrilikli yüzeysel taşıyıcı sistemlerdir.

Hiperbolid Kabuklar : Bir düzlem içindeki bir E hiperbol eğrisinin bir A simetri ekseni etrafında döndürülmesiyle oluşur.

Manastır Tonozu : Mimarlıkta , 4 tane kenar parçası birleştirilerek elde edilen ve küresel kubbeye benzeyen taşıyıcı sisteme denir.

Haçvari Tonozu : Mimarlıkta , 4 tane tepe parçası birleştirilerek elde edilen taşıyıcı sistemlerdir.

Kabukların Özellikleri : Kabuklar ince , tek veya çift eğrilikli yüzeysel taşıyıcı elemanlardır.Kabukların yük taşıma kapasiteleri, biçimleriyle de bağlantılıdır.

Çift eğrilikli yüzeyler arasında hiperbolik poliüretan uygulamada büyük önem kazanmıştır.Bütün kubbeler , kemerler gibi uçlarında itki kuvvetleri oluştururlar.

Lamine Ahşap Yapılar : Tutkalla yapıştırılmış ahşap tabakalardan oluşan elemanların kullanılmasıyla elde edilen yapılardır.

Çekme Gerilmeli Yapılar : Asma sistemler , çadır sistemler ve şişirme sistemleri kapsar.Çekmeye çalışan taşıyıcı sistemler olarak da adlandırılmaktadır.

Çadır Sistemler : Bir basınç kemeri yada direği ile mesnetlenmiş ince tabanlı ve yalnız çekmeye çalışan bir yüzeysel membrandır.

Şişirme Sistemler : Hava basınçlı membranlar olarak yükleri taşırlar.

Uzay Kafes Sistemler : Doğru eksenli çubuklar ile bunların birleştikleri mafsallı düğüm noktalarından oluşan 3 boyutlu taşıyıcı sistemlerdir.

Uzay kafes sistemlerin üstünlükleri : Her 2 yönde de yük aktaran yapılardır.Prefabrikasyona uygun yapılardır.Sökülüp yeniden kurulabilirler.

Uzay kafes yapım sistemleri : Mero + Oktoplatte + sdc + tridimatek + unistrut + space-deck +triodetik sistemi .... Uzay kafes sistemlerin mesnetlendirilmesi kaset ızgaralarınkine benzer şekilde yapılır.